ΝΕΑ

Πολλοί ασθενείς εκπλήσσονται στο άκουσμα, ότι έχουν βγάλει ένα “πτερύγιο στο μάτι”. Τι είναι αυτό και πως αντιμετωπίζεται;

Τι είναι το πτερύγιο;

Ο επιπεφυκότας κανονικά έχει σαφή και διαχωρισμένα όρια από τον παρακείμενο κερατοειδή χιτώνα. Υπάρχει λοιπόν μια χρόνια εκφυλιστική πάθηση του επιπεφυκότα, η οποία χαρακτηρίζεται από την ανάπτυξη μιας ινωδοαγγειακής μεμβράνης από την ρινική πλευρά του επιπεφυκότος προς τον κερατοειδή.

Τι προκαλεί το πτερύγιο;

Η πάθηση αυτή έχει τις ακόλουθες επιπλοκές:

1. Μείωση της όρασης: Η όραση μειώνεται σημαντικότατα, αν η μεμβράνη αυτή αφεθεί τόσο πολύ, ώστε να προχωρήσει και να καλύψει το κέντρο του κερατοειδούς, δηλαδή τον οπτικό άξονα. Δυστυχώς ακόμα και αν αφαιρεθεί στο στάδιο αυτό, η αποκατάσταση της όρασης δεν είναι ικανοποιητική. Η όραση όμως μειώνεται και πριν φτάσει το πτερύγιο στο κέντρο του κερατοειδούς. Ο λόγος είναι ότι συχνά τραβάει ανεπαίσθητα τον κερατοειδή, προκαλώντας ένα είδος ανώμαλου αστιγματισμού ( ο οποίος ούτε με γυαλιά οράσεως δεν διορθώνεται ικανοποιητικά), με αποτέλεσμα ο ασθενής να βλέπει τα αντικείμενα θολότερα και πιο παραμορφωμένα.

2. Αίσθημα ξηροφθαλμίας/ αίσθημα ξένου σώματος: Επειδή διαταράσσεται η ομαλή σφαιρική μορφολογία του κερατοειδούς, η στιβάδα δακρύων, που κανονικά καλύπτει ομοιόμορφα τον κερατοειδή, έχει επίσης διαταραγμένη μορφολογία. Δηλαδή σε άλλα σημεία λιμνάζουν δάκρυα και σε άλλα σημεία απουσιάζουν. Αυτό συνεπάγεται κακή ενυδάτωση του κερατοειδούς και άρα συμπτώματα ξηροφθαλμίας.

3. Κόκκινα μάτια: Το πτερύγιο, επειδή περιέχει αγγεία, είναι συνήθως χρώματος ηπίως κόκκινου. Αυτό δίνει την αίσθηση, ότι τα μάτια του ασθενούς είναι συνεχώς κόκκινα, με αποτέλεσμα συχνά να τον ρωτούν “τι έχουν τα μάτια σου και είναι συνέχεια κόκκινα; Πάλι έχεις επιπεφυκίτιδα;” κ.ο.κ.

Πως αντιμετωπίζεται το πτερύγιο;

Αυτό που γνωρίζουμε εμπεριστατωμένα είναι ότι η αυξημένη έκθεση στον ήλιο, δηλαδή στην υπεριώδη ακτινοβολία του, συνδέεται άρρηκτα με την πρόκληση και την ανάπτυξη του πτερυγίου. Επομένως όχι θεραπευτικά αλλά προληπτικά σε ό λ ο υ ς τους ασθενείς με πτερύγιο συμβουλεύουμε να αποφεύγουν την έκθεση των ματιών τους στον ήλιο και να φοράνε αυστηρά γυαλιά ηλίου. Ο μόνος τρόπος αντιμετώπισης του πτερυγίου είναι η χειρουργική του αφαίρεση. Παλαιότερα το πτερύγιο απλά αφαιρείτο (η λεγόμενη “bare sclera excision”). Αυτή η τεχνική πλέον θεωρείται απηρχαιωμένη, και κακώς εφαρμόζεται από ορισμένους χειρουργούς οφθαλμιάτρους ακόμα και σήμερα, διότι η πιθανότητα υποτροπής του πτερυγίου είναι έως και 95%!!! Γενικά λοιπόν τα πτερύγια έχουν μια ισχυρή τάση να υποτροπιάζουν μετά την εκτομή τους και για το λόγο αυτό πλέον εφαρμόζεται η πιο μοντέρνα τεχνική, σύμφωνα με την οποία μετά την εκτομή τους ακολουθεί η λεγόμενη ¨αυτόλογη μεταμόσχευση επιπεφυκότος¨: Αυτό σημαίνει ότι στη θέση του εκτετμημένου πτερυγίου ράβεται ένα αντιστοίχου μεγέθους τμήμα υγιούς επιπεφυκότος του ασθενούς, που λαμβάνεται από άλλο σημείο του οφθαλμού του. Με την τεχνική αυτή η πιθανότητα υποτροπής πέφτει κάτω από το 10%. Το πιο σημαντικό στη χειρουργική αφαίρεση του πτερυγίου είναι να γίνει εγκαίρως, διότι μετά την αφαίρεσή του από τον κερατοειδή παραμένει μια ουλή, που επίσης εμποδίζει την σωστή όραση. Επομένως αν έχει ήδη καλυφθεί το κέντρο του κερατοειδούς, η αφαίρεση του πτερυγίου θα αποκαταστήσει μόνο μερικώς την όραση. Το πιο σωστό είναι λοιπόν το πτερύγιο να μην αφαιρείται ούτε στην αρχή της νόσου (λόγω των υποτροπών) αλλά σίγουρα ούτε όταν φτάσει πια στο κέντρο.

Συμπερασματικά, το πτερύγιο είναι μια καλοήθης πάθηση του επιπεφυκότος, που όμως μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα όρασης, αν δεν αντιμετωπιστεί. Η νόσος αυτή είναι συχνή σε χώρες με αυξημένα επίπεδα ηλιοφάνειας, οπότε εμείς στην Ελλάδα οφείλουμε να είμαστε ιδιαιτέρως προσεκτικοί:

1. Φοράμε γυαλιά ηλίου, για να μειώσουμε την πιθανότητα να το πάθουμε.

2. Αν το πάθουμε, λαμβάνουμε τη συμβουλή εξειδικευθέντος οφθαλμιάτρου και το ελέγχουμε σε τακτικά χρονικά διαστήματα, ώστε την κατάλληλη χρονική στιγμή και με τον κατάλληλο τρόπο να αντιμετωπισθεί.