ΠΡΕΣΒΥΩΠΙΑ
Τι είναι η πρεσβυωπία;
Προσαρμογή είναι η φυσιολογική ικανότητα του οφθαλμού να μπορεί να εστιάζει σε κοντινά αντικείμενα και να τα βλέπει ευκρινή. Αυτό συμβαίνει χάρις στην ικανότητα του ακτινωτού μυός να μεταβάλλει την καμπυλότητα του φακού από σφαιρικότερο σε περισσότερο ελλειπτικού σχήματος και αντιστρόφως. Αυτό σημαίνει ότι η διαθλαστική ισχύς του φακού μπορεί να αλλάζει, ανάλογα την απόσταση του αντικειμένου στο οποίο εστιάζει ο ασθενής, προκειμένου να γίνεται αυτό κατά το δυνατόν ευκρινές, ανεξαρτήτως αποστάσεως. Πρεσβυωπία καλείται η προοδευτική απώλεια της ικανότητας αυτής της προσαρμογής. Πρακτικά δεν πρόκειται για μια παθολογία αλλά για τη φυσιολογική διαδικασία γήρανσης του οφθαλμού, όπου συν τω χρόνω μειώνεται η ικανότητα του ακτινωτού μυός καθώς και η ελαστικότητα (επομένως και ικανότητα αλλαγής της καμπυλότητας) του φακού.
Πότε εμφανίζεται και πότε σταματάει να αυξάνεται η πρεσβυωπία; (Η εξέλιξη της πρεσβυωπίας)
Γενικά αναφέρεται ότι τα πρώτα συμπτώματα της πρεσβυωπίας ξεκινάνε την πέμπτη δεκαετία της ζωής (δηλαδή σε ηλικία μεταξύ 40-50 ετών) και πρακτικά σταθεροποιούνται στα τέλη της έκτης δεκαετίας (περίπου στα 57-60 έτη). Αν το δούμε όμως πιο σφαιρικά το θέμα, η ικανότητα προσαρμογής είναι υψηλότερη με τη γέννηση και από εκείνη τη στιγμή ξεκινάει η διαδικασία μείωσης της ικανότητας αυτής που συνεχίζεται μέχρι το θάνατο, εξελίσσεται δηλαδή ακριβώς όπως και η γήρανση ολόκληρου του ανθρωπίνου σώματος. Απλά η μείωση αυτή φτάνει σε σημείο που να γίνεται πρακτικά αντιληπτή και να προκαλεί συμπτωματολογία περίπου στα 45 έτη, οπότε πλέον και καλείται πρεσβυωπία.
Ποια είναι τα συμπτώματα της πρεσβυωπίας;
Το πιο σύνηθες σύμπτωμα της πρεσβυωπίας είναι η αδυναμία των ασθενών να βλέπουν με ευκρίνεια αντικείμενα που βρίσκονται σε κοντινές αποστάσεις. Αυτό μεταφράζεται κυρίως ως δυσκολία στο διάβασμα. Στα αρχικά στάδια της πρεσβυωπίας αυτό αντισταθμίζεται με το να απομακρύνει ο ασθενής το βιβλίο ή την εφημερίδα από τα μάτια του, τεντώνοντας τα χέρια του. Όσο όμως εξελίσσεται και επιδεινώνεται η πρεσβυωπία αυτό δεν είναι εφικτό με αποτέλεσμα να γίνεται όλο και συχνότερα απαραίτητο ένα ζευγάρι γυαλιών για το διάβασμα. Αυτή η ασυναίσθητη προσπάθεια του ασθενούς να εστιάσει σε κοντινά αντικείμενα και να τα κάνει ευκρινή οδηγεί σε υπερβολική κόπωση του ακτινωτού μυός, με αποτέλεσμα να εμφανίζονται συχνά «ασθενωπικά συμπτώματα», δηλαδή πονοκέφαλοι, πόνος στα μάτια ή στο μέτωπο, μάτια κόκκινα, ξηρά και κουρασμένα κτλ.
Η πρεσβυωπία είναι μια κατάσταση που εμφανίζεται σε όλους τους ανθρώπους, ανεξαρτήτως αν έχουν ταυτόχρονα άλλα διαθλαστικά σφάλματα, όπως αστιγματισμό ή μυωπία/υπερμετρωπία. Σε γενικές γραμμές τα συμπτώματα της πρεσβυωπίας ξεκινάνε στους φυσιολογικούς εμμέτρωπες στην ηλικία των 45 ετών. Νωρίτερα ξεκινάνε στους υπερμέτρωπες (περίπου σε ηλικία 40-43 ετών) και αργότερα στους μύωπες (περίπου σε ηλικία 50 ετών, διότι χάρις στη μυωπία έχουν για περισσότερο καιρό καλή κοντινή όραση).
Πως αντιμετωπίζεται η πρεσβυωπία;
Η πρεσβυωπία μπορεί να αντιμετωπιστεί είτε με γυαλιά οράσεως είτε με φακούς επαφής. Υπάρχουν γυαλιά που χρησιμοποιούν οι ασθενείς μόνο για κοντά, δηλαδή πχ για το διάβασμα. Υπάρχουν όμως και άλλα ειδικά γυαλιά, τα διπλοεστιακά (ώστε ο ασθενής με το πάνω μέρος του γυαλιού να βλέπει σε μακρινές αποστάσεις και με το κάτω μέρος του γυαλιού σε κοντινές) καθώς και τα πολυεστιακά (ώστε ο ασθενής σε ένα γυαλί να μπορεί να συνδυάσει καλή όραση σε όλες τις πιθανές αποστάσεις, δηλαδή και μακριά, πχ κατά την οδήγηση, και σε μέσες αποστάσεις, πχ κατά την εργασία στο γραφείο στον υπολογιστή, και κοντά, πχ κατά το διάβασμα). Εξάλλου υπάρχουν συγκεκριμένοι, ειδικοί φακοί επαφής, οι λεγόμενοι πολυεστιακοί, που επίσης παρέχουν όλες τις δυνατότητες ενός πολυεστιακού γυαλιού, σε μορφή φακού επαφής. Πέραν αυτών όμως των παραδοσιακών μέσων υπάρχει πλέον αλματώδης ανάπτυξη στο χώρο της διαθλαστικής χειρουργικής. Υπάρχουν διαφορετικές τεχνικές, είτε με τη χρήση του λέιζερ είτε με ειδικούς πολυεστιακούς ενδοφακούς, που εντίθενται στη θέση του κρυσταλλοειδούς φακού (βλέπε διαθλαστική χειρουργική). Ωστόσο οφείλουμε να παραδεχτούμε ότι τα αποτελέσματα της διαθλαστικής χειρουργικής στην αντιμετώπιση της πρεσβυωπίας δεν έχουν το ίδιο ιδανικά αποτελέσματα, όπως έναντι της μυωπίας, του αστιγματισμού και της υπερμετρωπίας. Τέλος υπάρχει τα τελευταία χρόνια έντονη έρευνα πάνω σε ειδικές σταγόνες που ίσως θα μπορούσαν να επιβραδύνουν την εξέλιξη της πρεσβυωπίας. Τα αποτελέσματα των ερευνών αυτών και η αποτελεσματικότητα του κολλυρίου αυτού αναμένονται.
