ΔΙΑΘΛΑΣΤΙΚΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ
Η διαθλαστική χειρουργική περιλαμβάνει μια σειρά από διαφορετικές επεμβάσεις (είτε με τη χρήση του λέιζερ πάνω στον κερατοειδή είτε με τη χρήση ειδικών ενδοφακών που εισάγονται σε συγκεκριμένες θέσεις του προσθίου τμήματος του οφθαλμού) που έχουν σαν στόχο να αντιμετωπιστούν διαθλαστικές ανωμαλίες, ώστε να μην χρειάζεται πλέον ο ασθενής γυαλιά οράσεως ή φακούς επαφής. Γενικά η διαθλαστική χειρουργική είναι πολύ ασφαλής και ελεγμένη πλέον με έρευνες και εμπειρία πάνω από 20 έτη. Ανήκει στις επεμβάσεις με τα υψηλότερα επίπεδα ικανοποιημένων ασθενών μετεγχειρητικά από κάθε άλλη επέμβαση, επίπεδα που ξεπερνούν το 90%.
I) Φωτοδιαθλαστική κερατεκτομή (PhotoRefractive Keratectomy-PRK)
Αρχικά αφαιρείται το επιθήλιο (η επιφανειακή στιβάδα δηλαδή του κερατοειδούς), ώστε να εκτεθεί το στρώμα, η στιβάδα του κερατοειδούς, που είναι κάτω από το επιθήλιο. Κατόπιν τοποθετείται ο ασθενής στο ειδικό excimer laser, το οποίο αφαιρεί συγκεκριμένα ποσά στρωματικού ιστού από συγκεκριμένα σημεία του κερατοειδούς, ανάλογα το είδος και τους βαθμούς της διαθλαστικής ανωμαλίας. Έτσι αλλάζει η καμπυλότητα του κερατοειδούς, άρα και η διαθλαστική του ισχύς με τέτοιο τρόπο, ώστε να αντισταθμιστεί το υπάρχον διαθλαστικό σφάλμα. Τέλος, τοποθετούνται ειδικοί θεραπευτικοί φακοί επαφής και ο ασθενής επιστρέφει την ίδια ημέρα σπίτι του με την κατάλληλη θεραπευτική αγωγή.
Η PRK έχει ως βασικό πλεονέκτημα ότι πρόκειται τεχνικά για μια πολύ απλή επέμβαση, όπου είναι απίθανο να πάει κάτι στραβά. Δεν απαιτεί τομή και δημιουργία κρημνού στον κερατοειδή, με αποτέλεσμα να διατηρεί ο κερατοειδής απόλυτα την συνεκτική του ισχύ. Τα αποτελέσματά της είναι εξίσου ικανοποιητικά με αυτά της LASIK, εφόσον δεν πρόκειται για πολύ υψηλούς βαθμούς διαθλαστικού σφάλματος. Ο ασθενής (λόγω της απομάκρυνσης του επιθηλίου) θα δει μετεγχειρητικά εξίσου καλά όπως μετά από τη LASIK, απλά αυτό θα διαρκέσει κάποιες μέρες, μέχρι να επουλωθεί το επιθήλιο. Ακριβώς επειδή δεν απαιτεί τη δημιουργία flap, μπορεί να εφαρμοστεί ακόμα και σε κάποιους ασθενείς, που λόγω λεπτού πάχους ή λοιπών ανωμαλιών του κερατοειδούς η LASIK αντενδείκνυται.
II) Ενδοστρωματική κερατοσμίλευση με το excimer laser (LAser in SItu Keratosmileusis-LASIK)
Αρχικά δημιουργείται ένας επιφανειακός κρημνός (flap), που είναι συνολικού πάχους περίπου 0,1mm και περιλαμβάνει όλη τη στιβάδα του επιθηλίου και το άνω τμήμα του στρώματος. Η δημιουργία του κρημνού αυτού γίνεται είτε με τη χρήση του μικροκερατόμου (LASIK) είτε με τη χρήση του Femto laser (FEMTO-LASIK). Κατόπιν τοποθετείται ο ασθενής στο ειδικό excimer laser. Εκεί ο χειρουργός ανασηκώνει τον κρημνό και αποκαλύπτει το έδαφος του στρώματος και εκεί πλέον εφαρμόζεται το excimer laser, το οποίο αφαιρεί συγκεκριμένα ποσά στρωματικού ιστού από συγκεκριμένα σημεία του κερατοειδούς, ανάλογα το είδος και τους βαθμούς της διαθλαστικής ανωμαλίας. Έτσι αλλάζει η καμπυλότητα του κερατοειδούς, άρα και η διαθλαστική του ισχύς με τέτοιο τρόπο, ώστε να αντισταθμιστεί το υπάρχον διαθλαστικό σφάλμα. Τέλος το flap επανατοποθετείται πάνω στο έδαφος του στρώματος και ο ασθενής επιστρέφει την ίδια μέρα σπίτι του με την κατάλληλη θεραπευτική αγωγή.
Εικόνα κατά την διάρκεια του Femto Lasik
Η LASIK είναι μια πολύ μοντέρνα επέμβαση με βασικό πλεονέκτημα ότι είναι ανώδυνη και ότι ο ασθενής βλέπει πολύ άμεσα τα αποτελέσματα του χειρουργείου (πρακτικά αμέσως μετά την επέμβαση ή το αργότερο κάποιες ώρες μετά). Αυτός είναι και ο λόγος που ο ασθενής μπορεί να επανέλθει στην φυσιολογική συνηθισμένη καθημερινότητά του ακόμα και την επόμενη μέρα. Για λίγους βαθμούς αμετρωπίας η LASIK έχει ισάξια αποτελέσματα με την PRK αλλά όταν ο ασθενής έχει υψηλούς βαθμούς διαθλαστικού σφάλματος (πάνω από 4-5 διοπτρίες), τότε η LASIK υπερέχει σαφώς και είναι η μέθοδος εκλογής. Η πλέον μοντέρνα εξέλιξη της LASIK είναι η FEMTO LASIK. Συγκεκριμένα η τομή του κερατοειδούς για τη δημιουργία του κρημνού (flap) δεν γίνεται με το μικροκερατόμο (πρόκειται για ένα ειδικό μηχανικό νυστέρι) αλλά με το FEMTO laser. Αυτό κάνει τη δημιουργία της τομής πιο προβλέψιμη, μειώνει τις πιθανές επιπλοκές της και το flap μπορεί να είναι λεπτότερο και πιο σταθερό πάνω στο στρώμα μετεγχειρητικά.
III) Φακικός ενδοφακός
Η μέθοδος αυτή αφορά ασθενείς που έχουν πολύ υψηλούς βαθμούς διαθλαστικού σφάλματος (πχ μυωπία άνω των 9-10 βαθμών) με αποτέλεσμα να αντενδείκνυνται οι διάφορες laser τεχνικές. Συγκεκριμένα, εφόσον το βάθος του προσθίου θαλάμου είναι αρκετό, εισάγεται ένας ενδοφακός (IntraCameral Lens - ICL)μεταξύ του κρυσταλλοειδούς φακού και της ίριδας, ο οποίος έχει συγκεκριμένη διαθλαστική ισχύ ώστε να αντισταθμίζει το διαθλαστικό σφάλμα του ασθενούς έως και 20 βαθμών! Πρόκειται κατά κάποιο τρόπο για διόρθωση της διαθλαστικής ανωμαλίας με ένα φακό επαφής, που όμως δεν τοποθετείται πάνω στο κερατοειδή και απαιτεί συχνή αλλαγή αλλά εισάγεται στο εσωτερικό του ματιού και είναι μόνιμος. Η επέμβαση γίνεται σε τοπική αναισθησία, δεν διαρκεί παραπάνω από 10-15 λεπτά για κάθε μάτι και τα ποσοστά επιτυχίας της είναι πολύ υψηλά.
IV) Αφαίρεση του κρυσταλλοειδούς φακού (Clear Lens Extraction - CLE)
Πρόκειται για το ίδιο χειρουργείο με αυτό του καταρράκτη (που επίσης περιλαμβάνει την αφαίρεση του κρυσταλλοειδούς φακού) με τη διαφορά ότι ο αφαιρούμενος φακός δεν είναι θολός. Στη θέση του κρυσταλλοειδούς φακού τοποθετείται στη συνέχεια ειδικός ενδοφακός, ο οποίος έχει υπολογιστεί ώστε να διορθώνει οποιοδήποτε διαθλαστικό σφάλμα, ανεξαρτήτως βαθμών. Μάλιστα μπορούν να χρησιμοποιηθούν και ειδικοί ενδοφακοί (οι λεγόμενοι πολυεστιακοί), οι οποίοι διορθώνουν τις διαθλαστικές ανωμαλίες αλλά και την πρεσβυωπία. Η επέμβαση διαρκεί περίπου δέκα λεπτά για κάθε μάτι και γίνεται υπό τοπική αναισθησία.
V) Mini-monovision
Η mini-monovision δεν είναι κάποια διαφορετική τεχνική αλλά αποτελεί ένα τρικ που μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην αντιμετώπιση της πρεσβυωπίας. Γνωρίζουμε ότι κάθε άνθρωπος έχει έναν πρωτεύοντα οφθαλμό (με τον οποίο ασυναίσθητα βλέπει κυρίως, ακόμα και όταν και τα δύο μάτια είναι ανοιχτά) και έναν δευτερεύοντα. Επίσης γνωρίζουμε ότι αν ο δευτερεύοντας οφθαλμός έχει μια μικρή μυωπία έως 0,75 βαθμούς, στο 80% των ασθενών αυτό δεν δημιουργεί σημαντικό πρόβλημα στη διόφθαλμη μακρινή όραση. Αντ΄αυτού όμως χάρις στη μικρή μυωπία αυτή ο ασθενής μπορεί να βλέπει και κοντά και το πλεονέκτημα αυτό εκμεταλλευόμαστε για την αντιμετώπιση της πρεσβυωπίας. Αυτό σημαίνει ότι ανεξαρτήτως τι διαθλαστικό σφάλμα έχει ο ασθενής και ανεξαρτήτως αν θα χρησιμοποιηθεί η τεχνική του LASIK, του FEMTO-LASIK ή της PRK, αρχικά διευκρινίζεται ποιο μάτι είναι το κυρίαρχο (πρωτεύον) και ποιο το δευτερεύον. Κατόπιν θεραπεύεται το πρωτεύον μάτι ώστε μετεγχειρητικά να έχει μηδέν βαθμούς και το δευτερεύον ώστε να έχει μετεγχειρητικά 0,75 βαθμούς μυωπίας, οπότε ο ασθενής όταν κοιτάει μακριά χρησιμοποιεί κατά κύριο λόγο το πρωτεύον μάτι και όταν κοιτάει κοντά (πχ για το διάβασμα) χρησιμοποιεί το δευτερεύον.
