Λίστα αντικειμένων
Ο πονοκέφαλος είναι από τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα και άλλοτε είναι ήπιος, άλλοτε με μεγάλη και βασανιστική ένταση και διάρκεια. Η διερεύνηση του αιτίου, που τον προκαλεί, εμπλέκει γιατρούς διαφορετικών ειδικοτήτων, όπως παθολόγους, νευρολόγους, ορθοπεδικούς και οφθαλμιάτρους. Στη δημοσίευση αυτή θα αναλύσουμε γιατί η οφθαλμολογική εξέταση σε ασθενείς με πονοκεφάλους είναι εκ των ων ουκ άνευ.
1. Έλεγχος διαθλαστικών ανωμαλιών
Όταν ένας ασθενής έχει κάποιο από τα διαθλαστικά σφάλματα (και ιδίως υπερμετρωπία και αστιγματισμό) αλλά δεν φοράει γυαλιά καθόλου ή όχι τα σωστά, τότε συχνά προκαλούνται κεφαλαλγίες. Ιδίως σε παιδάκια η υπερμετρωπία δεν προκαλεί σημαντική μείωση της όρασης, με αποτέλεσμα να μην καταλαβαίνουν ότι πρέπει να πάνε στον οφθαλμίατρο. Αυτό που κάνει η υπερμετρωπία και δευτερευόντως ο αστιγματισμός, είναι “κοπιαστική όραση”: Παράγουμε δηλαδή το ίδιο έργο ( πχ την ολοκλήρωση της προετοιμασίας των μαθημάτων για το σχολείο ή πχ μια πολύωρη συγγραφή μιας εργασίας στον υπολογιστή) με πολλαπλάσιο κόπο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να καταλήγουν οι ασθενείς αυτοί στο τέλος της ημέρας με πόνους στο μέτωπο, στα μάτια ή και σε όλο το κεφάλι. Μια απλή μέτρηση των βαθμών του ασθενούς αρκεί, για να αποκαλυφθεί το εύρος των διαθλαστικών σφαλμάτων. Κατόπιν ακολουθεί η συνταγογράφηση γυαλιών, που βασικό σκοπό έχει ακριβώς το να μειώσει την κόπωση των ματιών και συνακολούθως τους πονοκεφάλους.
2. Νευροοφθαλμολογική εξέταση και εξέταση των οπτικών νεύρων
Υπάρχουν ορισμένες νευρολογικές παθήσεις, που εκδηλώνονται με πονοκεφάλους, τη διάγνωση των οποίων διευκολύνει η οφθαλμολογική εξέταση. Η εξέταση των οπτικών νεύρων και ο αποκλεισμός για παράδειγμα του οιδήματος των οπτικών θηλών θα μας αποκαλύψει μια ενδεχόμενη αυξημένη ενδοκρανιακή πίεση, η οποία κάνει χαρακτηριστικούς πονοκεφάλους. Ο νευροοφθαλμολογικός έλεγχος, που περιλαμβάνει εκτός των άλλων την εξέταση της κινητικότητας των οφθαλμών αλλά και τον έλεγχο των αντανακλαστικών της κόρης των ματιών, επίσης είναι ικανά να αποκαλύψουν λοιπές σοβαρότατες νευρολογικές παθήσεις, που συνοδεύονται επίσης από πονοκεφάλους. Με τον τρόπο αυτό ο ασθενής θα παραπεμφθεί στον αρμόδιο νευρολόγο άμεσα, χωρίς να χάνει χρόνο επισκεπτόμενος γιατρούς ειδικοτήτων άσχετων με αυτό, από το οποίο πάσχει.
3. Ορθοπτικός έλεγχος και αποκλεισμός πρεσβυωπίας
Υπάρχουν και ορισμένες πιο εξειδικευμένες οφθαλμολογικές ανωμαλίες, εκτός των διαθλαστικών ανωμαλιών, που συχνά εκδηλώνονται με πονοκεφάλους. Για παράδειγμα κάποιοι πολύ μικρού βαθμού στραβισμοί ή κάποιες αδυναμίες σύγκλισης των οφθαλμών κάνουν συχνά πονοκεφάλους. Τέτοιες καταστάσεις αποκαλύπτονται με μια σειρά ειδικών εξετάσεων, που ανήκουν στην κατηγορία του ελέγχου της ορθοπτικής κατάστασης των ματιών και αντιμετωπίζονται αναλόγως. Επιπροσθέτως η πρεσβυωπία στα πρώτα της στάδια ξεκινάει συχνά πολύ ύπουλα. Ο ασθενής δεν αντιλαμβάνεται ότι δεν βλέπει κοντά κατά την πρώιμη πρεσβυωπική φάση, αλλά συνειδητοποιεί ότι άλλοτε βλέπει κανονικά κοντά (ειδικά αν είναι ξεκούραστος ή αν έχει πολύ καλό φωτισμό) και άλλοτε όχι. Αυτό του δίνει την ψευδαίσθηση, ότι δεν έχει ακόμα πρεσβυωπία και ότι δεν χρειάζεται ακόμα γυαλιά για κοντά, με αποτέλεσμα να κουράζει υπερβολικά τα μάτια του και να καταλήγει με πονοκεφάλους. Κατά την πλήρη οφθαλμολογική εξέταση μετριέται η κοντινή οπτική οξύτητα και ελέγχεται αν υπάρχει πρεσβυωπία και πόσοι βαθμοί, ώστε με την χορήγηση του σωστού γυαλιού να αντιμετωπιστεί η κατάσταση αυτή.
Όπως γίνεται από τα παραπάνω κατανοητό, η επίσκεψη στον οφθαλμίατρο είναι μια γρήγορη και ανώδυνη διαδικασία, με την οποία μπορούν να αποκλειστούν/επιβεβαιωθούν κάποια από τα πιο συνηθισμένα αίτια, που προκαλούν κεφαλαλγίες. Ο οφθαλμίατρος λοιπόν ανήκει στις ειδικότητες, που πρέπει να επισκέπτεται κατά προτεραιότητα ένας ασθενής με πονοκεφάλους.